December

De jacht was een traditionele winterbezigheid in heel Europa. De gebroeders Van Lymborch moeten er in hun jeugd vaak getuige van zijn geweest. Nijmeegse boeren en veehoeders ondervonden immers veel schade door wolven, everzwijnen en andere wilde dieren die zich ophielden in het uitgestrekte bosgebied tussen Nijmegen, Kleve en Goch. Elke winter werd vanuit de stad minstens één keer een grote jachtpartij georganiseerd. Honderden drijvers joegen de dieren voor zich uit in de richting van de stadsmuren, waar ze niet meer konden ontsnappen en in een soort fuik werden gespietst of doodgeknuppeld.

Alle broodheren van de familie Maelwael–Van Lymborch, van Willem van Gulik, hertog van Gelre, tot Jean, Duc de Berry, waren fanatieke jagers. Ongetwijfeld om de laatste een plezier te doen schilderden de Van Lymborchs het in onze ogen wrede toneel bij de maand december. We zien het laatste stadium van de jacht op een wild zwijn. Enige fors uit de kluiten gewassen jachthonden zetten hun tanden in het reddeloos verloren beest.

Twee begeleiders hebben de grootste moeite te voorkomen dat de buit ter plekke wordt verscheurd. Een derde blaast op zijn jachthoorn. Hij speelt het triomfantelijke signaal ‘hallali!’ (van ‘ha la lit’, wat ‘hier ligt–ie’ betekent). Buiten beeld wachten ruiters op dat signaal. Ze zullen het zwijn verslepen naar het in de verte gelegen Château Bois–de–Vincennes, de enorme koninklijke vesting in de bossen even buiten Parijs. Het kasteel van Vincennes, ligt nu net buiten boulevard Périphérique, aan de oostzijde van het centrum van Parijs aan het Bois de Vincennes, en is onlangs gerestaureerd.

In deze miniatuur zien we veel verwijzingen naar de opdrachtgever, Jean, Duc de Berry. Niet alleen de passie van de hertog voor de jacht en zijn liefde voor honden komt naar voren, maar ook zijn geboorteplek – het Château de Vincennes, waar hij op 30 november 1340 als de derde zoon van Jean le Bon (koning van Frankrijk) het levenslicht zag – en zijn sterrenbeeld (boogschutter) – worden in beeld gebracht.

Clemens Verhoeven